Circulair Ontwikkelen: De weg naar Duurzaam Vastgoed
In onze vorige blogs hebben we de vijf verduurzamingspijlers geïntroduceerd die de kern vormen van een toekomstbestendige vastgoedstrategie. Elke pijler biedt een concrete richting om duurzaamheid op een effectieve en integrale manier te benaderen. In deze blog verdiepen we ons in de derde pijler: Circulair Ontwikkelen. Deze pijler richt zich op het minimaliseren van afval en het optimaal benutten en hergebruiken van materialen en grondstoffen binnen vastgoedprojecten.
Waarom is circulair ontwikkelen essentieel?
Het traditionele lineaire model van “nemen, gebruiken, weggooien” is niet langer houdbaar. Grondstoffen raken uitgeput, de hoeveelheid afval neemt toe en de CO₂-uitstoot van productieprocessen draagt aanzienlijk bij aan klimaatverandering. Circulair ontwikkelen biedt een duurzaam alternatief door materialen in gesloten kringlopen te houden en verspilling tegen te gaan. Dit gaat niet alleen over hergebruik, maar ook over het slim ontwerpen, bouwen en beheren van vastgoed. Een belangrijk uitgangspunt hierbij is dat vanaf de ontwerpfase al wordt gekozen voor materialen met een lage milieubelasting.
Voor vastgoed betekent circulair ontwikkelen dat gebouwen zo worden ontworpen en gebouwd dat materialen aan het einde van hun levenscyclus opnieuw kunnen worden gebruikt of gerecycled. Dit verlaagt de milieubelasting en biedt tegelijkertijd economische voordelen, zoals lagere kosten voor grondstoffen en afvalverwerking. Bovendien verhoogt een circulaire aanpak de waarde en levensduur van vastgoed.
De pijler 'Circulair Ontwikkelen' ontleed
Circulair ontwikkelen bestaat uit zes subpijlers die samen een integraal raamwerk vormen. Deze pijlers bieden een praktische aanpak voor het verduurzamen van vastgoed, van ontwerp tot realisatie en beheer.
1. Reduceer het gebruik van materialen en grondstoffen
Het minimaliseren van materiaalgebruik door efficiënter ontwerpen en bouwen. Door slimmer te ontwerpen en alleen essentiële materialen te gebruiken, beperk je de vraag naar nieuwe grondstoffen zonder functionaliteit te verliezen.
Voorbeeldmaatregelen:
- Optimalisatie van ontwerpen: integraal optimaliseren om daarmee ‘overbodig’ gebruik van grondstoffen, materialen en installaties te voorkomen.
Lichtgewicht constructies: Toepassen van materialen die dezelfde sterkte bieden met minder massa.
Functionele integratie: Ontwerpen van multifunctionele ruimtes om de totale bouwomvang te verkleinen.
2. Gebruik recyclebare, gerecyclede en biobased materialen
Inzetten van materialen die hergebruikt, gerecycled of van natuurlijke oorsprong zijn. Dit vermindert de afhankelijkheid van nieuwe grondstoffen en verlaagt de milieubelasting gedurende de hele levenscyclus van een gebouw.
Voorbeeldmaterialen:
- Gerecycled beton en staal: Vermindert de vraag naar primaire grondstoffen en bespaart energie.
- Materialen uit duurzame bos- en akkerbouw: Hernieuwbare materialen met een lage CO₂-voetafdruk (zoals bijvoorbeeld hout), maar denk ook aan het toepassen van hennep of vlas als isolatiemateriaal.
- Biocomposieten: Materialen gemaakt van natuurlijke vezels en bioharsen.
3. Pas materialen toe met een lage milieubelasting
Selecteer materialen die minder impact hebben op het milieu in productie, gebruik en recycling. Materialen met een lage milieubelasting dragen bij aan duurzamer bouwen en verminderen de totale CO₂-uitstoot van vastgoedprojecten.
Voorbeeldmaatregelen:
- Milieu Prestatie Gebouwen (MPG): Een instrument dat de milieubelasting van materialen in gebouwen meet en helpt bij het maken van duurzame keuzes.
- Gebruik van lokale materialen: Vermindert transportemissies en ondersteunt de lokale economie.
- Kiezen voor materialen met lage emissies: Zoals verven en lijmen zonder vluchtige organische stoffen (VOS).
4. Ontwerp gebouwen met losmaakbare aansluitingen
Zorg dat gebouwen eenvoudig te demonteren zijn, zodat materialen hergebruikt of gerecycled kunnen worden. Demontabel ontwerpen verlengt de levensduur van materialen en vermindert afval aan het einde van de levenscyclus van een gebouw.
Voorbeeldmaatregelen:
- Schroef- en boutverbindingen: In plaats van lijm of lasverbindingen, om eenvoudige demontage mogelijk te maken.
- Modulaire bouwsystemen: Componenten die flexibel kunnen worden aangepast of vervangen zonder grote ingrepen.
Documentatie van verbindingen: Vastleggen hoe onderdelen zijn verbonden om toekomstige demontage te faciliteren.
5. Kies voor onderhoudsarme systemen en toepassingen
Gebruik materialen en systemen die minder vaak gerepareerd of vervangen hoeven te worden. Onderhoudsarme ontwerpen verlagen operationele kosten en verminderen de milieubelasting over de levensduur van een gebouw.
Voorbeeldmaatregelen:
- Duurzame gevelmaterialen: Materialen die bestand zijn tegen weersinvloeden en weinig onderhoud vergen.
- Hoogwaardige installaties: Systemen met een lange levensduur en lage storingsgevoeligheid.
- Zelfreinigende oppervlakken: Technologieën die de noodzaak voor schoonmaak minimaliseren.
6. Zet in op circulaire businessmodellen
Stimuleer hergebruik en verleng de levensduur van materialen door eigendom om te zetten in gebruik.
Circulaire businessmodellen maken producenten verantwoordelijk voor de levenscyclus van hun producten, wat leidt tot efficiënter gebruik en recycling.
Voorbeeldmodellen:
- Product-as-a-Service (PaaS): In plaats van producten te verkopen, bieden bedrijven ze aan als dienst, waarbij zij verantwoordelijk blijven voor onderhoud en end-of-life verwerking.
- Leasing van bouwmaterialen: Materialen worden geleased en na gebruik teruggenomen voor hergebruik of recycling.
- Terugkoopgaranties: Producenten kopen gebruikte producten terug om ze opnieuw in de markt te zetten.
Hoe draagt circulair ontwikkelen bij aan een CO2-neutrale vastgoedportefeuille?
Circulair ontwikkelen speelt een cruciale rol in de transitie naar een CO₂-neutrale vastgoedportefeuille. Door het gebruik van nieuwe materialen te minimaliseren en recycling te maximaliseren, wordt de CO₂-uitstoot van productie en transport drastisch verminderd. Bovendien verminderen circulaire bouw- en beheermethoden de hoeveelheid afval die naar stortplaatsen gaat, wat de methaan- en CO2-uitstoot verlaagt.
Stel je een woonwijk voor die volledig circulair is ontwikkeld: gebouwen zijn modulair en demontabel, gebruikte materialen zijn afkomstig van andere bouwprojecten, en onderhoud wordt uitgevoerd via as-a-service-modellen. Dit is niet alleen beter voor het milieu, maar verlaagt ook de kosten op lange termijn en verhoogt de vastgoedwaarde.
De menselijke kant van circulair ontwikkelen
Circulaire gebouwen bieden niet alleen ecologische en economische voordelen, maar ook sociale voordelen. Ze creëren bewustwording over duurzaam gebruik van grondstoffen en stimuleren samenwerking tussen stakeholders, zoals leveranciers, architecten en beheerders. Bovendien dragen circulaire ontwerpen bij aan comfortabele en gezonde leef- en werkomgevingen, door bijvoorbeeld het gebruik van duurzame en niet-toxische materialen.
De volgende stap
Toekomstbestendig Vastgoed? Een integrale benadering geeft grip op ambitie en beleid!
In dit blog hebben we laten zien hoe circulair ontwikkelen bijdraagt aan een toekomstbestendige vastgoedstrategie. De vorige twee blogs gingen wij in op de pijlers duurzame energie en klimaatadaptatie en biodiversiteit. In de volgende blogs bespreken we de overige verduurzamingspijlers: duurzame mobiliteit en een gezond leefklimaat.
Met de juiste aanpak kun jij een duurzame toekomst vormgeven.
Op de hoogte blijven?
Abonneer je dan op onze nieuwsbrief ‘Duurzaam Vastgoed in beeld’ en ontvang inspirerende inzichten, praktische tips en updates over de laatste ontwikkelingen in duurzaam vastgoed. Schrijf je in via onderstaande link.