Risico’s… ik weet, voor velen is het geen geliefd onderwerp van gesprek. Sterker nog, vanuit mijn rol als risicomanager ken ik maar al te goed de weerstand zodra je het gesprek wilt aangaan over risico’s die het behalen van doelstellingen kunnen bedreigen èn over acties die men inzet om hierop grip te krijgen. Waarin zich de weerstand uit? In mensen die zich achter een beeldscherm verschuilen, roepen dat ze het ‘ècht héél belangrijk vinden om het over die risico’s te hebben, maar …first things first…dus nù even niet”, proberen het thema aan de kant te schuiven want “luister, ik doe m’n werk al 20 jaar zo en dat gaat príma” of “het klinkt allemaal zo negatief, kunnen we het niet gewoon over kansen hebben?”…been there, done that! Dat ‘risicomanagement’ er imago-technisch dus niet altijd even goed voor staat, dat was me duidelijk. Hóe slecht, dat bleek ineens bij het advies om…let wel…”nooit bij een eerste date te zeggen ‘wàt je doet’ want dat schrikt af!”
Tijd om een pleidooi te houden voor de kracht van de risicomanager, een stoffig imago af te schudden en een beeld te schetsen van wat goede invulling van die rol eigenlijk vraagt.
Om binnen een organisatie of team de ontwikkeling te maken naar een situatie waarin ‘risicogestuurd werken’ wèrkt, levert het grote meerwaarde om de rol van risicomanager expliciet te beleggen. Iemand die niet alleen de inhoudelijke vakkennis inbrengt, focus legt en houdt op risico’s en hun beheersing, maar ook een ontwikkeling kan inzetten op de belangrijke (zo niet belangrijkste) succesfactor ‘mens’.
Uit de intro blijkt direct een belangrijke eigenschap: de rol van risicomanager vraagt de huid en standvastigheid van een olifant om de nodige weerstand te kunnen bieden…èn onvermoeibaar enthousiasme! Maar in herhaling zit de kracht en vasthoudendheid wordt beloond, dus ‘niet laten wegsturen’ en ‘blijven terugkomen’ is het devies!
Vasthoudendheid wordt ook gevraagd bij het aspect ‘vragen stellen’! De vraag “hoe staat het met dit risico?” heeft zelden direct een gedetailleerd en eenduidig antwoord opgeleverd. Ook daarmee kun je in een gesprek niet ‘zomaar’ genoegen nemen, noteren dat “alles wel goed gaat” en door naar het volgende punt. Dus…vooral blijven doorvragen en scherpstellen “Waar zit de zorg? Wat zijn nu die oorzaken? Zijn beheersmaatregelen ook daadwerkelijk te relateren aan die oorzaken? Hebben ze ook het gewenste effect of blijken er meer of àndere acties nodig?”.
Alle kennis en vasthoudendheid leiden echter nog niet direct tot een ontwikkeling ten aanzien van die succesfactor ‘mens’. Komen tot het inzicht dat risicomanagement een hulpmiddel is dat ook daadwerkelijk hèlpt in sturing, beheersing en focus in die drukte van alledag, vraagt meer. Je hebt mensen nu eenmaal niet ‘zomaar mee’.
Om die ontwikkeling in te zetten, is het van belang verbinding te leggen en houden met de organisatie, het programma en/of project. Zo heeft het project zijn eigen doelstelling, de ‘klus moet geklaard worden’ en ieder lid binnen het projectteam heeft een rol in het slagen daarvan. Risicogestuurd werken als ‘het volgende management-trucje’ aan de man brengen…daar zullen weinig mensen de meerwaarde van inzien. Risicomanagement in dienst van de uitvoerbaarheid van het project, hùn project, daarentegen wèl.
Om vanuit deze invalshoek het gesprek te blíjven benaderen, zet de ontwikkeling in gang, houdt deze vast èn maakt dat ook de integraliteit met aspecten als raming, planning en kwaliteit inzichtelijk wordt.
Of je dan klaar bent als risicomanager? Zeker niet! Het gesprek dat je voert (één op één of in een groep), is niet zomaar een gesprek. De vraag om zorgpunten te delen, vraagt een setting waarin zorgpunten ook gedeeld kùnnen worden. Terughoudendheid omdat iemand jouw input als ‘slecht functioneren’ zou kunnen veroordelen, belemmert de inbreng van waardevolle inzichten die juist moeten bijdragen aan een goede risico-analyse. Het kunnen creëren van díe setting, het gesprek kunnen faciliteren met gevoel voor de vaak complexe omgeving waarin een team opereert…het zijn vaardigheden die continu gevraagd worden.
Als risicomanager ben je een centrale speler ín het project, zichtbaar en benaderbaar.
Tegelijkertijd hou je zekere afstand om het proces te blijven bewaken en de informatie die
samen komt, met allerlei verbanden èn afhankelijkheden te kunnen signaleren en analyseren.
Kortom, risicomanagement als expertise? Zeker!
