Waarin deze weerstand zich uit? In mensen die zich achter een beeldscherm verschuilen, roepen dat ze het ‘ècht héél belangrijk vinden om het over die risico’s te hebben, maar …first things first…dus nù even niet”. Anderen proberen het thema aan de kant te schuiven met uitingen als: “luister, ik doe m’n werk al 20 jaar zo en dat gaat príma” of “het klinkt allemaal zo negatief, kunnen we het niet gewoon over kansen hebben?”
Ik zeg: been there, done that! En het is helder: risicomanagement staat er imago-technisch soms niet zo goed voor. Hoe slecht het kan zijn, bleek ooit bij het volgende advies aan mijn adres: zeg nooit bij een eerste ontmoeting wat jouw vakgebied is, want dat schrikt af!” Tijd dus om een pleidooi te houden voor de kracht van de risicomanager, een stoffig imago af te schudden en een beeld te schetsen van wat een goede invulling van die rol eigenlijk vraagt.
De huid van een olifant
Om binnen een organisatie of team een ontwikkeling te maken op het gebied van risicogestuurd denken en handelen, levert het grote meerwaarde om ook de rol van risicomanager namelijk expliciet te beleggen. Iemand die niet alleen de inhoudelijke vakkennis inbrengt, focus legt en houdt op het resultaat, het proces, risico’s en hun beheersing, de integraliteit van beheersaspecten begrijpt, maar ook een ontwikkeling kan inzetten op de belangrijke (zo niet belangrijkste) succesfactor ‘mens’.
Uit de intro blijkt direct een belangrijke eigenschap: de rol van risicomanager vraagt de huid van een olifant om zich bij alle weerstand staande te houden, de flexibiliteit om wel mee te bewegen waar de situatie het vraagt…èn onvermoeibaar enthousiasme! Maar in herhaling zit de kracht en vasthoudendheid wordt beloond, dus ‘niet laten wegsturen’ en ‘blijven terugkomen’ is het devies.
Vasthoudendheid wordt ook gevraagd bij een risico-dialoog! De vraag: “hoe staat het met dit risico?” heeft zelden direct een gedetailleerd en eenduidig antwoord opgeleverd. Ook daarmee kun je in een gesprek niet ‘zomaar’ genoegen nemen, noteren dat “alles wel goed gaat” en door naar het volgende punt. Dus…vooral blijven doorvragen en scherpstellen “Waar zit de zorg? Wat zijn nu die oorzaken? Zijn beheersmaatregelen ook daadwerkelijk te relateren aan die oorzaken? Hebben ze ook het gewenste effect of blijken er meer of àndere acties nodig?”. En zo veel vragen meer…
De mens als succesfactor
Alle kennis en vasthoudendheid leiden echter nog niet direct tot een ontwikkeling ten aanzien van die succesfactor ‘mens’. Komen tot het inzicht dat risicomanagement een hulpmiddel is dat ook daadwerkelijk hèlpt in sturing, beheersing en focus in die drukte van alledag, vraagt meer. Je hebt mensen nu eenmaal niet ‘zomaar mee’.
Om die ontwikkeling in te zetten, is het van belang verbinding te leggen en houden met de organisatie, het programma, het project, ieder met de eigen (afgeleide) doelstelling. Zo heeft ieder team en ieder teamlid een rol in het slagen daarvan. Risicomanagement als ‘het volgende management-trucje’ of als ‘lijstjesmanagement’ aan de man brengen…daar zullen weinig mensen de meerwaarde van inzien. Maar risicomanagement vanuit het besef waarvoor je met elkaar aan de lat staat, wat de eigen invloed hierop is en het willen laten slagen hiervan…dat geeft energie! Door vanuit deze invalshoek het gesprek te blíjven benaderen, kan die ontwikkeling van risicogestuurd denken en handelen daadwerkelijk ingezet.
Ben je dan klaar als risicomanager? Zeker niet! Het gesprek dat je voert (één op één of in een groep), is niet zomaar een gesprek. De vraag om zorgpunten te delen, vraagt een setting waarin zorgpunten ook gedeeld kùnnen worden. Terughoudendheid omdat iemand jouw input als ‘slecht functioneren’ zou kunnen veroordelen, belemmert de inbreng van waardevolle inzichten die juist moeten bijdragen aan een goede risico-analyse. Het kunnen creëren van díe setting, het gesprek kunnen faciliteren met gevoel voor de vaak complexe omgeving waarin een team opereert…het zijn vaardigheden die continu gevraagd worden.
Risicomanagement als expertise
Als risicomanager ben je een centrale speler ín de organisatie, zichtbaar en benaderbaar. Tegelijkertijd hou je zekere afstand om het proces te blijven bewaken en de informatie die samen komt, met allerlei raakvlakken èn afhankelijkheden te kunnen signaleren, analyseren en aan elkaar verbinden. Kortom, risicomanagement als expertise? Zeker!
