
“Die factor mens, daar zetten we eigenlijk nog onvoldoende op in.” Een duidelijke uitspraak tijdens de sessie rondom de Nederlandse wateropgave die Cratos tijdens het Risk & Resilience congres organiseerde. Hoe speel je als waterschap in op het aspect ‘mens’? En hoe helpt risicomanagement je hierbij? Ontdek de belangrijkste uitkomsten van deze sessie.
De Nederlandse wateropgave
De klimaatontwikkeling brengt niet alleen meer wateroverlast met zich mee, maar veroorzaakt ook meer droogte. De watersector is zich volop bewust van de impact hiervan, zo blijkt uit de interactieve discussies en uit de presentaties van Waterschap Vechtstromen en het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.
Hoogwaterbeschermingsprogramma’s die betrekking hebben op onze primaire waterkeringen zijn nodig om de veiligheid te borgen. En rondom de droogteproblematiek is het cruciaal om het water nog beter in het land vast te houden en minder te verbruiken. Waterschappen richten zich duidelijk op de gevolgen van zowel te veel als te weinig water.
Klimaatadaptatie in de praktijk
Deelnemers aan de sessie noemen concrete ideeën rondom waterbesparing, -opslag en -hergebruik. Veel van deze oplossingen zijn al langer bekend, maar worden nog weinig ingezet. Er is blijkbaar méér nodig om in de actie-modus te komen. Daarnaast wordt er gezocht naar innovatieve manieren om de veiligheid te vergroten, zoals nieuwe manieren van veiligheidsniveaus inschalen en anders bouwen. Denk aan drijvende gebouwen in risicogebieden, parkeerterreinen als uiterwaarden en minder buitendijks wonen.
Onderlinge verschillen in aanpak worden mede veroorzaakt door de locatie van het betreffende waterschap. In Limburg zal de focus eerder liggen op droogte, rond de rivieren en aan de kust meer op wateroverlast.
Obstakels voor de waterschappen
Opvallend is dat veel deelnemers bij het doorvoeren van deze ideeën op dezelfde obstakels stuiten. Even opvallend is dat deze obstakels vaak draaien om de factor mens. De waterschappen kunnen het niet alleen, er is ook actie vanuit het individu nodig. Dit vraagt om een grote mate van bewustzijn en verantwoordelijkheid.
Veel burgers vragen zich echter af of een kleine gedragsverandering wel echt iets bijdraagt. Het doel is nog onvoldoende tastbaar. De afhankelijkheid van informatie vanuit verschillende overheidspartijen versterkt deze twijfel bij het publiek. Een ander gedeeld obstakel is het feit dat er met veel verschillende partijen samengewerkt moet worden.
Een laatste obstakel is, ironisch genoeg, dat het eigenlijk te goed gaat. Hierdoor dringt de urgentie te weinig door. Heel anders is dit in Zeeland, waar iedereen zich door de watersnoodramp in 1953 nog altijd heel bewust is van nut en noodzaak van waterveiligheid.
De rol van risicomanagement voor klimaatadaptatie
Risicomanagement is bij uitstek een discipline die grip geeft in het realiseren van complexe vraagstukken, zoals de klimaatadaptatie. In de visie van Cratos staat het risicogestuurd denken en handelen daarbij centraal. In deze aanpak draait het om de balans tussen de aspecten ‘resultaat, proces en mens’. Inzet op alle drie aspecten is cruciaal, en deze moeten volledig met elkaar in verbinding staan. Het doel hiervan is wendbaar te blijven en koers te houden met de organisatie.
Organisatiedoelstellingen worden vertaald naar afdelingen, teams en individuele teamleden. De verbinding tussen en de samenwerking met de verschillende niveaus is complex en daardoor een ontwikkelpunt. Dit geldt voor de verbinding en samenwerking binnen en buiten de eigen organisatie. Ook voor de waterschappen is hier nog een waardevolle slag te slaan.
Het aspect ‘mens’ in de wateropgave
Dit is herkenbaar voor veel deelnemers van de Risk & Resilience sessie: “Als waterschappen zetten we nog onvoldoende in op het aspect ‘mens’ in het slagen van onze opgave.” Om deze slag te maken, is het noodzakelijk om in te spelen op de bewuste en onbewuste factoren die het gedrag beïnvloeden.
Denk bij de bewuste factoren aan: een eenduidig beeld van het gezamenlijke en individuele doel, inzicht in de context waarin dat doel gerealiseerd moet worden, de risico’s die het behalen ervan kunnen beïnvloeden en de expliciete afweging hoe hiermee om te gaan.
Onbewuste factoren die ons denken en handelen beïnvloeden zijn de primaire werking van de hersenen, cultuur, meest recente ervaringen, leeftijd, mindset en vele meer. Al deze aspecten beïnvloeden de:
- Risicoperceptie; de manier waarop je informatie interpreteert en daarmee een risico inschat.
- Risicohouding; wat je uiteindelijk gaat doen op basis van jouw inschatting.
- Risicobereidheid; welke mate van risico je als aanvaardbaar beschouwt.
- Risicowendbaarheid; het vermogen om zo met onzekerheden om te gaan dat ze voorkomen of op een veerkrachtige manier beheerst kunnen worden.

Portfolio Canvas
Het Portfolio Canvas® helpt uw organisatie op basis van haar missie, visie en strategie de projecten en programma’s te kiezen die nodig zijn om de beoogde baten te realiseren.
Door in te spelen op de bewuste en onbewuste factoren kom je van een individuele ontwikkeling naar een teamontwikkeling, en uiteindelijk naar een samenwerkingsprestatie.
Belang van samenwerking in de wateropgave
Inzoomen op de menselijke factor brengt de opgave rondom waterveiligheid en waterkwaliteit een forse stap verder. Want klimaatadaptatie vraagt om een gezamenlijke inspanning, waarbij niet alleen de waterschappen aan zet zijn. Elk individu telt: aangespoord door de waterschappen moet iedereen zijn verantwoordelijkheid nemen. Laten we samen meters gaan maken!
Projecten succesvol realiseren?
De training Risicogestuurd Projectmanagement® heeft aandacht voor houding en gedrag. Beide zijn doorslaggevend voor het behalen van het beoogde resultaat, omdat de mens nu eenmaal de belangrijkste factor is voor een goede samenwerking in projecten.
Meer weten? Neem dan contact op met Michael Sauerbier via 0641870100 of stuur een mail naar: m.sauerbier@cratosconsulting.nl
Gerelateerde Berichten
-
Professionalisering risicomanagement binnen gemeente
Is projectmatig werken binnen de gemeentelijke organisatie nieuw? Nee! Valt er dan toch iets te…
-
Risicomanagement is een houding!
Door: Michael Sauerbier Risicomanagement: checklists en tools zijn niet voldoende, het is een houding Compliance,…
-
Inzet van risicokwantificering voor grip bij Opdrachtgevers
In dit blog staat de risicokwantificering zoals deze wordt ingezet bij de Opdrachtgever (OG) centraal…